صرف نظر از مبدأ شوری خاک که اولیه باشد یا ثانویه، عواملی که موجب شور شدن خاک ها می‌شود به طور کلی عبارتند از :
1) شور بودن مواد مادری تشکیل دهنده خاک
2) انتقال املاح محلول اراضی مرتفع به مناطق پایین دست به کمک آب
3) استفاده از آب‌های شور در آبیاری
4) تبخیر شدید رطوبت خاک و انتقال و تجمع املاح محلول در قسمت‌های سطحی خاک و عدم کفایت بارندگی یا آب وارده به خاک برای شستشوی املاح از خاک
5) بالا آمدن سطح آب‌های زیر زمینی و انتقال املاح آنها به طور مستقیم همراه با آب
6) انتقال نمک‌های موجود در آب دریا به کمک بادهایی که از دریا به سمت ساحل می‌وزند. این بادها ذرات آب حاوی نمک را به سواحل می‌رسانند. همچنین نفوذ انتقال جانبی آب شور دریاها در سواحل به ویژه سواحل پست
7) انتقال نمک خاک‌های شور مناطق مجاور به کمک باد
8) انتقال املاح افق‌های زیرین خاک در اثر تغذیه گیاه و بازگشت بقایای گیاهی به سطح خاک
9) ریزش باران‌های شور در مجاور مناطق صنعتی
اثرات سوء خاک‌های شور بر روی رشد نباتات :
غلظت زیاد املاح خنثی از قبیل کلرورسدیم و سولفات سدیم باعث می‌گردد که فشار اسمزی محلول در خاک از فشار اسمزی سلول‌های ریشه نباتات بیشتر شود و در نتیجه نبات نتواند آب مورد احتیاج خود را از خاک جذب نماید. علاوه بر آن نقطه پژمردگی خاک نیز در اثر وجود املاح افزایش می‌یابد، بنابراین خاک میزان کمتری آب در اختیار گیاه قرار می‌دهد.
اثر سوء املاح حتی در موقعی که غلظت آنها در خاک زیاد نباشد نیز وجود دارد. ورود یون‌های غذایی به داخل سلول‌های ریشه‌های موئین تحت تأثیر نوع و غلظت یون‌های دیگر موجود در محیط می‌باشد. بنابراین املاح موجود در خاک ممکن است سبب اختلالاتی در تغذیه نباتات گردند و در نتیجه گیاهان نتوانند یون های غذایی مورد نیاز خود را جذب نمایند.
واکنش قلیایی خاک که در اثر وجود کربنات سدیم و جذب سدیم در سطح کلوئیدها ایجاد می‌شود باعث می‌گردد که سایر عناصر از قبیل آهن، منگنز، روی و فسفر به صورت غیرقابل استفاده گیاه درآیند.
علاوه بر آن عکس‌العمل شدید قلیایی باعث پوسیدگی و فساد ریشه‌ها و ساقه‌ها در خاک می‌گردند.
سدیم قابل تبادل باعث پراکندگی انتشار ذرات کلوئیدی می‌گردد و در نتیجه ساختمان خاک ر از بین می‌برد و ورود و جریان آب آبیاری و باران را در خاک مشکل می‌نماید و قدرت زهکشی خاک نیز تقلیل می‌یابد.
در خاک‌های ریز بافت پیشروی و گسترش ریشه‌ها در لایه‌های متراکم که در نتیجه انتشار کلوئید بوجود آمده‌اند متوقف می‌گردند تهویه خاک نیز در شرایط فوق‌الذکر کاهش می‌یابد و در نتیجه ایجاد شرایط احیاء‌کننده، فعالیت ارگانیزم‌های غیرهوازی افزایش می‌یابد و عناصر احیاء شده سمی بوجود می‌آیند.
وجود املاح قلیایی به ویژه املاح کلسیم تا حدی اثرات سوء سدیم جذب شده و کربنات سدیم را خنثی می‌نماید و به طور کلی باعث تجمع ذرات به دور یکدیگر می‌شود، در نتیجه خاک مجدداً ساختمان و خاکدانه های‌طبیعی خود را بدست می آورد.
دیدگاه خود را ثبت کنید
میخواهید به بحث بپیوندید؟احساس رایگان برای کمک!