بطورکلی، برای تولید نشا صنعتی، بستر کشت بدون خاک استفاده می‌شود. این بسترها باید عاری از حشرات، پاتوژن‌ها، نماتدها و بذر علف‌های هرز باشند. اکثر ترکیبات تجاری و اجزاء آن‌ها این معیارها برآورده می‌شود.
بسترها براساس محتویات خصوصیات متفاوتی دارند. دقت کنید بهترین بستر را برای محصول خود انتخاب کنید. برای مثال، بسترهای ویژه زیادی برای تولید نشا از بذر وجود دارد. بطورکلی، این بسترها حاوی ذرات پیت نرمتری نسبت به خاک گلدان هستند. اجزاء بستر کشت را چک کنید یا از فروشنده بپرسید که کدام نوع برای محصول شما مناسبتر است. بستری را انتخاب کنید که زهکشی و تهویه مناسب و در عین حال ظرفیت نگهداری آب متوسطی داشته باشد.
بسترهای حاوی کود استارتر یا بدون آن وجود دارند. اگرچه هر دو نوع بستر می‌توانند مورد استفاده قرار گیرند، بسیاری از پرورش‌دهندگان ترجیح می‌دهند از بسترهای بدون این نوع مواد غذایی استفاده کنند بنابراین می‌توانند محلول‌های غذایی ویژه خود را استفاده کنند و مطمئن باشند که بستر غنی از مواد مورد نیاز گیاه مورد نظر است. همچنین پرورش‌دهندگانی که از بسترهای بدون کود استارتر استفاده می‌کنند، مقادیر دقیق مواد غذایی که گیاهان دریافت کرده‌اند را می‌دانند چراکه به دقت کاربرد کود را کنترل نموده‌اند.
براساس نحوه فرموله شدن، محتوای مواد غذایی مخلوط‌های استارتر متفاوت است. برخی تنها حاوی عناصر اصلی هستند درحالی‌که برخی نیز مخلوطی از عناصر کمیاب هستند. پرورش‌دهندگان می‌توانند مخلوط‌های معین به شرکت‌های تولیدکننده سفارش دهند. برخی مخلوط‌های حاوی استارتر، دارای کود کندرهاشونده هستند که مواد غذایی را بعد از جوانه‌زنی بذر در اختیار آن قرار می‌دهد. بستر حاوی نیتروژن کند رها شونده بطورکلی توصیه نمی‌شود زیرا ممکن است گزینه نگهداری نیتروژن برای کنترل رشد گیاه را از بین ببرد. آگاهی از غلظت تمام مواد غذایی بستر کشت برای مدیریت موثر کود، ضروری است.
منابع و انواع زیادی بستر موجود هستند. بسترهای پیش بسته‌بندی شده مطلوب بطورکلی کم وزن هستند، زهکشی، تهویه و نگهداری رطوبت و مواد غذایی مطلوبی دارند. اجزاء اصلی بسترها، پیت ماس، پرلیت، ورمیکولیت و یک ماده مرطوب کننده است. مواد تشکیل دهنده دیگر مثل شن شسته شده و خاکستر پوست درخت فرآوری شده نیز در برخی ترکیبات بستر ممکن است یافت شود. پرلیت، نوعی ماده معدنی آتشفشانی فرآوری شده است که زهکشی خوبی برای بستر فراهم می‌آورد در عین حفظ میزان هوای مناسب در اطراف ریشه. بیشتر آب پرلیت روی سطح ذرات آن باقی می‌ماند که آن را در دسترس گیاه قرار می‌دهد. ورمیکولیت، ماده معدنی از نوع میکاست که می‌تواند مقادیر زیادی هوا، آب و مواد غذایی نگه دارد.
بسترهای دارای پرلیت نرم، ورمیکولیت و پیت ماس بهترین بستر برای تولید نشا سبزیجات است. مخلوط‌های پیت-لایت حاوی پیت ماس و پرلیت مناسب نیستند زیرا بستر بسیار درشتی ایجاد می‌کنند. با این وجود بستر بدون این اجزاء نیز مواد غذایی و آب کافی برای تولید نشا قابل قبول فراهم نمی‌کند. با صلاحدید پرورش‌دهنده، اجزاء دیگر می‌تواند اضافه شود.
اگرچه بستر پیش بسته‌بندی شده در اندازه‌های مختلف وجود دارد، معمولا در کیسه‌های 1 تا 1/5 متر مکعبی حمل می‌شوند. تعداد سینی‌هایی که می‌تواند با یک کیسه بستر پر شود بسته به سایز سینی و حجم حفره‌های آن فرق می‌ند. قیمت بسترها نیز براساس محتویات، سایز کیسه‌ها و مقدار بستر خریداری شده متفاوت است. به تولیدکنندگان نشاء توصیه می‌شود بسترهای موجود تجاری از شرکت‌های معتبر که برنامه کنترل کیفیت اجرایی دارند، خریداری نمایند.
برای تولیدکنندگان، امکان مخلوط کردن بستر بدون خاک خودشان وجود دارد. که این نیاز به زمان، کارگر و مدیریت دیگری دارد که صرفه‌جویی در هزینه‌ها را احتمالا به حداقل خواهد رساند. بجز در موارد خاص، بسترهای تهیه شده تجاری به مخلوط‌های دست ساز ترجیح داده می‌شوند.
از خاک مزرعه برای گیاهچه‌های صنعتی استفاده نکنید. خاک مزرعه معمولا زهکشی ضعیفی دارد و اغلب آلوده به بیماری و علف هرز است. اگرچه این خاک می‌تواند نسبت به بیماری‌ها و آفات تیمار شود، اما تیمار خاک هزینه دارد و نیز راهی برای بهبود زهکشی آن وجود ندارد.
انتخاب بستر کشت مناسب بویژه زمانی مهم است که نشاء در سیستم شناور کشت می‌شود. بسترهای حاوی ذرات بزرگ برای تولید شناور توصیه نمی‌شوند. در سیستم شناور، گیاهان با آب کشیده شده از سطح مخزن آب از طریق سوراخ‌های پایین سینی به حفره‌های پرشده از بستر کشت آبیاری می‌شوند. برای این منظور، بستر کشت می‌بایست ستون ممتدی از پایین به بالای حفره تشکیل دهد. چون ذرات درشت از پرشدن کامل حفره جلوگیری می‌کنند، هوا را محبوس می‌کنند. حفره‌های حاوی هوای محبوس، آب را به طور مطلوب نمی‌کشند و برای رشد خوب گیاه بسیار خشک هستند – “حفره‌های خشک”. بستر باید ظرفیت نگهداری آب کافی داشته باشد که عمل کاپیلاری برای بالا کشیدن آب به سمت ریشه‌ها را امکان‌پذیر سازد اما باید به قدر کافی خلل و فرج نیز داشته باشد که امکان تبادل هوای کافی نیز وجوذ داشته باشد.
ادامه مقاله را در پست‌های بعدی دنبال کنید.
منبع:
George E. Boyhan and Darbie M. Granberry, Commercial Production of Vegetable Transplants, Extension Horticulturists
مترجم: دکتر ملیحه افتخاری (واحد تحقیق و توسعه شرکت دانش بنیان نهال گستر رویان)
شماره تماس جهت سفارش کشت نشا: 09399994643
دیدگاه خود را ثبت کنید
میخواهید به بحث بپیوندید؟احساس رایگان برای کمک!